Skwer Dawida Ben Guriona w Płońsku – historia i znaczenie

Skwer Dawida Ben Guriona w Płońsku

Spis treści

Dawid Ben Gurion, współzałożyciel i pierwszy premier Izraela, to postać nierozerwalnie związana z miastem Płońsk. Urodził się tutaj 16 października 1886 roku, w domu przy dawnej ulicy Koziej (obecnie ul. Wspólna), jako jedno z pięciorga dzieci Szeindli z domu Friedman i Awigdora Grünów. Rodzina Ben Gurionów, w tym jego dziadek Cwi Arie Grün oraz ojciec Awigdor, wywarli znaczący wpływ na rozwój młodego Dawida, kształtując jego poglądy polityczne i społeczne.

Już w wieku 14 lat Dawid Ben Gurion zaangażował się w działalność syjonistyczną, współtworząc organizację „Ezra” oraz partię „Poalej Syjon” w Płońsku. W 1906 roku, jako część drugiej fali żydowskiej imigracji do Palestyny, wyjechał z rodzinnego miasta, by wkrótce stanąć na czele żydowskiego ruchu narodowowyzwoleńczego, walczącego o utworzenie niepodległego państwa Izrael.

Dziś Płońsk dumnie podkreśla swoje związki z Dawidem Ben Gurionem, a Skwer jego imienia stanowi ważne miejsce upamiętniające tę wyjątkową postać i jej rolę w budowaniu państwowości Izraela.

Życie i działalność Dawida Ben Guriona

Dawid Ben Gurion urodził się w 1886 roku w Płońsku, w tradycyjnej rodzinie żydowskiej. Jego ojciec, Awigdor Grün, był prawnikiem i liderem organizacji Chowewej Syjon, wspierającej emigrację Żydów do Ziemi Izraela. Młody Dawid wychował się w domu przy płońskim rynku, uczęszczając do założonej przez ojca szkoły żydowskiej.

W wieku 14 lat wraz z przyjaciółmi Dawid założył klub młodzieżowy „Ezra”, propagujący idee syjonistyczne i odrodzenie języka hebrajskiego. W 1906 roku wyemigrował do Palestyny, będącej wówczas częścią Imperium Osmańskiego. Tam szybko zaangażował się w działalność polityczną i syjonistyczną, stając się jednym z głównych liderów ruchu narodowowyzwoleńczego Żydów.

Rok Liczba Żydów w Płońsku Udział w populacji miasta
1790 496
1808 2801 73,6%
1931 4913 43%
Przed II wojną światową ok. 80 000
Przed likwidacją getta do 12 000

Dawid Ben Gurion (1886-1973) był współzałożycielem i pierwszym premierem niepodległego państwa Izrael. Pochodził z rodziny głęboko zaangażowanej w promocję emancypacji politycznej i społecznej, świeckiej edukacji oraz studiów nad żydowskimi tekstami.

Ben Gurion już w wieku 3 lat zaczął uczyć się hebrajskiego, a w wieku 14 lat współtworzył organizację syjonistyczną „Ezra”, gromadzącą młodzież żydowską z Płońska. W 1905 roku założył w rodzinnym mieście partię syjonistyczno-socjalistyczną „Poale Zion”, a następnie wyemigrował do Palestyny, by pokierować ruchem narodowowyzwoleńczym Żydów.

Skwer Dawida Ben Guriona w Płońsku

W Płońsku, w miejscu narodzin Dawida Ben Guriona, znajduje się skwer imienia pierwszego premiera Izraela. Skwer ten to miejsce, gdzie niegdyś stał dom, w którym urodził się Ben Gurion. Na ścianie budynku, w którym przyszły premier mieszkał przed opuszczeniem Płońska w 1906 roku, znajduje się pamiątkowa tablica odsłonięta w 1995 roku z inicjatywy władz miasta. Skwer Dawida Ben Guriona to symboliczne upamiętnienie związków tego wybitnego izraelskiego polityka z Płońskiem, jego rodzinnym miastem.

David Ben Gurion (1886-1973) był współzałożycielem i pierwszym premierem niepodległego państwa Izrael. Urodził się właśnie w Płońsku, gdzie przez niemal 500 lat współistniały dwie kultury – polska i żydowska. Przed „Potopem Szwedzkim” (1655-1660) społeczność żydowska stanowiła niewielki odsetek mieszkańców Płońska, ale w 1670 roku król Michał Korybut Wiśniowiecki wydał przywilej pozwalający Żydom na budowę domów, synagog i produkcję piwa.

Dane statystyczne Wartości
Data urodzenia Dawida Ben Guriona 16 października 1886
Data śmierci Dawida Ben Guriona 1 grudnia 1973
Okres pełnienia funkcji premiera Izraela od 17 maja 1948 do 26 stycznia 1954 oraz od 2 listopada 1955 do 21 czerwca 1963
Przynależność polityczna Mapai
Premierzy poprzedzający i następujący Mosze Szaret, Lewi Eszkol
Zaangażowanie w budowę Sił Obronnych Izraela Tak
Pełnienie funkcji premiera tymczasowego Izraela 1948–1949

Znaczenie Dawida Ben Guriona dla historii Płońska

Dawid Ben Gurion, choć na stałe związał się z Izraelem, pozostawił trwały ślad w historii swojego rodzinnego miasta Płońsk. Jako młody człowiek aktywnie działał w organizacjach syjonistycznych, propagując ideę emigracji Żydów do Palestyny. Jego praca na rzecz ruchu narodowowyzwoleńczego Żydów doprowadziła w końcu do powstania niepodległego państwa Izrael, którego Ben Gurion został pierwszym premierem.

Przed II wojną światową, Żydzi stanowili niemal połowę populacji Płońska, liczącą blisko 6 000 mieszkańców. Niestety, większość z nich zginęła w czasie Holokaustu lub została deportowana do obozów koncentracyjnych, kiedy w latach 1940-1942 Niemcy utworzyli w mieście getto.

Płońsk z dumą wspomina tę wybitną postać, która wyrosła z jego społeczności, a dziś uhonorowany jest skwerem swojego imienia. Miejsca związane z Dawidem Ben Gurionem w Płońsku są ważnymi punktami na trasie Marszu Żywych, organizowanego od 2013 roku w rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau.

Wydarzenie Opis Data
Marsz Żywych w Płońsku Upamiętnienie ofiar Holokaustu Od 2013 roku
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej Na budynku, gdzie mieszkał Dawid Ben Gurion 1995
Marsz Żywych w Auschwitz-Birkenau Ponad 12 000 uczestników, w tym prezydenci Polski i Izraela Coroczne wydarzenie

Dawid Ben Gurion, urodzony w Płońsku 16 października 1886 roku, odegrał kluczową rolę w tworzeniu organizacji syjonistycznych wspierających emigrację Żydów do Izraela. To on ogłosił w 1948 roku niepodległość Izraela i został jego pierwszym premierem, pełniąc tę funkcję do swojej śmierci w 1973 roku. Płońsk jest zatem szczególnym miejscem dla żydowskiej społeczności ze względu na swoje powiązanie z tą legendarną postacią.

Pomniki i miejsca pamięci w Płońsku

W Płońsku, poza skwerem imienia Dawida Ben Guriona, znajdują się także inne miejsca upamiętniające żydowską historię miasta. Na ścianie kamienicy, w której Ben Gurion mieszkał przed wyjazdem z Płońska, umieszczono pamiątkową tablicę odsłoniętą w 1995 roku. Ponadto, w mieście znajduje się cmentarz żydowski, założony jeszcze w XVI wieku, a także ślady dawnej synagogi klasycystycznej z XVIII wieku. Te miejsca świadczą o bogatej żydowskiej przeszłości Płońska, w której wyrósł Dawid Ben Gurion, przyszły lider narodu żydowskiego.

Płońsk zajmuje powierzchnię 11,6 km2 i zamieszkiwany jest przez ponad 22 tys. osób. Miasto wyróżnia się wieloma innymi miejscami pamięci, takimi jak Kościół pw. św. Michała Archanioła wzniesiony w 1417 roku, Szlak Henryka Sienkiewicza, Szlak Dawida Ben Guriona oraz Szlak Jana Walerego Jędrzejewicza. Dodatkowo, Miejskie Centrum Sportu i Rekreacji w Płońsku oferuje szereg atrakcji, a w pobliskiej miejscowości Miszewach Wielkim znajduje się ponad 650-letni dąb szypułkowy – pomnik przyrody.

Miejsce Opis
Kościół pw. św. Michała Archanioła Wzniesiony w 1417 r. jako budowla drewniana, a w 1462 r. przebudowany na świątynię murowaną. Wewnątrz znajduje się neorenesansowy ołtarz główny z II poł. XIX w., późnobarokowe ołtarze boczne i figura Chrystusa Ukrzyżowanego z przełomu XV i XVI w.
Szlak Henryka Sienkiewicza Utworzony w nawiązaniu do pobytu pisarza w latach 1865-1866. Na trasie znajduje się dwór ziemiański Weyherów, obecnie mieszczący oddział Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.
Szlak Dawida Ben Guriona Obejmuje skwer, kamienicę, miejsce dawnego cmentarza żydowskiego oraz tablicę na dworcu kolejowym. Organizowany jest coroczny Marsz Milczenia.
Szlak Jana Walerego Jędrzejewicza Obejmuje kamienicę i ulicę jego imienia, popiersie oraz rekonstrukcję zegara autorstwa Jędrzejewicza.
Pomnik przyrody – Dąb w Miszewie Wielkim Ponad 650-letni dąb szypułkowy o obwodzie ok. 580 cm.

Te miejsca pamięci, a także wiele innych, jak Park Dawnych Maszyn i Urządzeń Rolniczych, Centrum Afrykańskie Africa Centre czy Izba Pamiątkowa Guzikarstwa, świadczą o bogatej historii i różnorodności atrakcji turystycznych Płońska.

Płońsk jako kolebka syjonizmu

Płońsk odegrał istotną rolę w kształtowaniu się ruchu syjonistycznego, którego celem było utworzenie niepodległego państwa Żydowskiego w Palestynie. Dawid Ben Gurion, urodzony w Płońsku, był jednym z głównych założycieli i liderów tego ruchu. Jako młody człowiek aktywnie działał w organizacjach syjonistycznych w swoim rodzinnym mieście, propagując ideę emigracji Żydów do Palestyny.

Płońsk stał się zatem swoistą kolebką syjonizmu, z której wyrósł późniejszy pierwszy premier Izraela. Ben Gurion ukończył żydowską szkołę elementarną (cheder) w Płońsku, a także współtworzył w wieku 14 lat organizację syjonistyczną „Ezra”. W 1906 roku, w wyniku drugiej fali imigracji Żydów do Palestyny, Ben Gurion przeprowadził się z Płońska, by prowadzić żydowski ruch narodowowyzwoleńczy na rzecz powstania Izraela.

Historycy podkreślają, że historia społeczności żydowskiej w Płońsku sięga 1446 roku, a jej znaczenie wzrosło po przywileju króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego z 1670 roku, zezwalającym Żydom na budowę domów, synagogi i produkcję piwa. W tym okresie na obrzeżach miasta powstał również trzyhektarowy cmentarz żydowski.

Niestety, rozwój żydowskiej kultury w Płońsku został przerwany przez wybuch II wojny światowej. We wrześniu 1940 roku utworzono tu getto żydowskie, w którym znalazło się około 6000 miejscowych Żydów oraz taka sama liczba przybyłych z okolic Płońska. Tragicznym finałem tej historii była zagłada społeczności żydowskiej w mieście.

Dziedzictwo żydowskie w Płońsku

Przez blisko 500 lat historia Płońska była ściśle związana z obecnością ludności żydowskiej w tym mieście. Pierwsze wzmianki o żydowskim osadnictwie w Płońsku pochodzą z 1446 roku. W kolejnych stuleciach Żydzi stanowili znaczną część mieszkańców miasta, zajmując się głównie rzemiosłem i handlem. Mieli swoich przedstawicieli we władzach miejskich. W Płońsku znajdowały się synagogi, szkoły i organizacje żydowskie.

Ten wielowiekowy dorobek kulturowy społeczności żydowskiej w Płońsku stanowi ważne dziedzictwo, do którego z dumą nawiązuje miasto, szczególnie poprzez upamiętnienie postaci Dawida Ben Guriona. Co roku w Płońsku organizowany jest „Marsz Żywych”, w którym biorą udział zarówno żydowska, jak i polska młodzież. W ostatniej edycji wzięło udział około 500 uczestników.

Uroczystości upamiętniające Holokaust i żydowskie dziedzictwo Płońska rozpoczynają się zawsze o godzinie 16:00 i trwają około 40 minut. Kluczowym elementem jest przemarsz ulicami miasta oraz odsłonięcie tablicy z imieniem Dawida Ben Guriona na skwerze jego imienia. Wydarzenie to ma na celu podkreślenie znaczenia tej postaci dla historii Płońska i budowanie więzi między miastem a Izraelem.

Statystyka Wartość
Liczba uczestników „Marszu Żywych” w Płońsku około 500
Rozpoczęcie uroczystości „Pamiętamy o Holokauście” 16:00
Czas trwania uroczystości około 40 minut
Zakończenie uroczystości około 17:45

Wydarzenia upamiętniające Dawida Ben Guriona

W Płońsku regularnie odbywają się wydarzenia upamiętniające Dawida Ben Guriona, pierwszego premiera Izraela. Od 2013 roku w mieście znajduje się Skwer Dawida Ben Guriona, zlokalizowany w miejscu narodzin tej wybitnej postaci. Co roku organizowany jest również Marsz Żywych, podczas którego młodzież z Polski i Izraela oddaje hołd Holocaustowi, a następnie przechodzi przez centrum Płońska, oddając cześć Dawidowi Ben Gurionowi.

Ponadto, w 1995 roku na kamienicy, w której mieszkał Ben Gurion, odsłonięto pamiątkową tablicę. Te działania podkreślają znaczenie Dawida Ben Guriona dla historii Płońska i jego trwały wkład w losy narodu żydowskiego. Regularnie organizowane wydarzenia, takie jak Marsz Żywych, przyciągają tłumy uczestników, którzy chcą uczcić pamięć tego wybitnego polityka i pielęgnować więzi między Płońskiem a Izraelem.

Wydarzenie Opis Liczba uczestników
Skwer Dawida Ben Guriona Inauguracja w 2013 roku, upamiętniająca miejsce narodzin premiera Izraela Brak danych
Marsz Żywych Coroczne wydarzenie, podczas którego młodzież z Polski i Izraela oddaje hołd Holocaustowi i pamięci Dawida Ben Guriona Około 200 osób
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej Upamiętnienie miejsca, w którym mieszkał Dawid Ben Gurion, dokonane w 1995 roku Brak danych

Dzięki tym wydarzeniom oraz innym inicjatywom, takim jak partnerstwa międzynarodowe czy wymiany młodzieży, Płońsk wciąż pielęgnuje pamięć o Dawidzie Ben Gurionie i jego znaczeniu dla historii miasta oraz narodu żydowskiego.

Więzi między Płońskiem a Izraelem

Związki między Płońskiem a Izraelem sięgają osoby Dawida Ben Guriona, urodzonego w tym polskim mieście, a później stawającego się przywódcą Żydów w Palestynie i pierwszym premierem Izraela. Od lat Płońsk i Izrael podtrzymują partnerską współpracę, m.in. poprzez organizację Marszów Żywych i inne wydarzenia upamiętniające Ben Guriona.

Nieprzypadkowo Płońsk nazywany jest „polsko-żydowskim miastem”, w którym przez stulecia wspólnie żyli i działali przedstawiciele obu narodów. Dziedzictwo Dawida Ben Guriona wciąż łączy Płońsk z Izraelem, stanowiąc ważny pomost między Polską a państwem żydowskim.

Współpraca między Płońskiem i Izraelem jest wielowymiarowa – od projektów kulturalnych po wymianę młodzieży. Oba miasta utrzymują bliskie relacje, podkreślając znaczenie wspólnej historii i roli Dawida Ben Guriona jako łącznika między dwiema społecznościami.

FAQ

Kim był Dawid Ben Gurion?

Dawid Ben Gurion (1886-1973) był współzałożycielem i pierwszym premierem niepodległego państwa Izrael. Pochodził z Płońska, gdzie się urodził i wychował w tradycyjnej rodzinie żydowskiej. Jako młody człowiek aktywnie działał w organizacjach syjonistycznych, propagując ideę emigracji Żydów do Palestyny. Jego praca na rzecz ruchu narodowowyzwoleńczego Żydów doprowadziła w końcu do powstania niepodległego państwa Izrael, którego Ben Gurion został pierwszym premierem.

Jak Płońsk upamiętnia postać Dawida Ben Guriona?

W Płońsku, w miejscu narodzin Dawida Ben Guriona, znajduje się Skwer jego imienia. Na ścianie budynku, w którym przyszły premier mieszkał przed opuszczeniem Płońska w 1906 roku, umieszczono także pamiątkową tablicę odsłoniętą w 1995 roku. Ponadto, w mieście organizowane są wydarzenia upamiętniające Ben Guriona, takie jak coroczny Marsz Żywych, podczas którego oddawany jest hołd Holocaustowi i uczczeniu pamięci tej wybitnej postaci.

Jakie znaczenie ma Dawid Ben Gurion dla historii Płońska?

Dawid Ben Gurion, choć na stałe związał się z Izraelem, pozostawił trwały ślad w historii swojego rodzinnego miasta Płońsk. Jako młody człowiek aktywnie działał w organizacjach syjonistycznych, propagując ideę emigracji Żydów do Palestyny. Płońsk stał się zatem swoistą kolebką syjonizmu, z której wyrósł późniejszy pierwszy premier Izraela. Miasto z dumą wspomina tę wybitną postać, która wyrosła z jego społeczności, a dziś honoruje ją skwerem swojego imienia.

Jaka jest rola dziedzictwa żydowskiego w Płońsku?

Przez blisko 500 lat historia Płońska była ściśle związana z obecnością ludności żydowskiej w tym mieście. Żydzi stanowili znaczną część mieszkańców, mieli swoje synagogi, szkoły i organizacje. Ten wielowiekowy dorobek kulturowy społeczności żydowskiej w Płońsku stanowi ważne dziedzictwo, do którego z dumą nawiązuje miasto, szczególnie poprzez upamiętnienie postaci Dawida Ben Guriona.

Jak Płońsk i Izrael współpracują ze sobą?

Związki między Płońskiem a Izraelem sięgają osoby Dawida Ben Guriona, urodzonego w tym polskim mieście, a później stawającego się przywódcą Żydów w Palestynie i pierwszym premierem Izraela. Od lat Płońsk i Izrael podtrzymują partnerską współpracę, m.in. poprzez organizację Marszów Żywych i inne wydarzenia upamiętniające Ben Guriona. Dziedzictwo Dawida Ben Guriona wciąż łączy Płońsk z Izraelem, stanowiąc ważny pomost między Polską a państwem żydowskim.

Powiązane artykuły