Sezon grzewczy każdego roku związany jest ze zwiększoną liczbą pożarów spowodowanych nieprawidłową eksploatacją urządzeń grzewczych na paliwa stałe, elektryczne i gazowe. Pożary te, obok strat materialnych, stwarzają poważne zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, tym bardziej, że część pożarów związanych jest z eksploatacją urządzeń grzewczych w porze nocnej lub też pozostawionych bez nadzoru osób dorosłych.
Doświadczenie lat ubiegłych wskazuje, że jedną z licznych przyczyn pożarów w sezonie grzewczym jest zapalanie się sadzy w kominie. Spowodowane jest to m.in. beztroskim podejściem do wymogów utrzymania w czystości przewodów kominowych. Widać to zwłaszcza na terenach wiejskich, gdzie niejednokrotnie tylko ok. 25% właścicieli budynków dba o okresowe, systematyczne czyszczenie kominów.
Warto przypomnieć więc podstawowe zasady bezpieczeństwa pożarowego związane z okresem grzewczym. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 07 czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010. Nr 109, poz. 719):
- Zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych od palenisk opalanych paliwem stałym należy usuwać co najmniej raz na trzy miesiące;
- Od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym co najmniej raz na 6 miesięcy;
- Jeszcze częściej, bo raz w miesiącu należy czyścić przewody w zakładach zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych.
- Zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych należy usuwać co najmniej raz w roku.
Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów ogrzewanych paliwem stałym, ciekłym lub gazowym są obowiązani, zgodnie z prawem, do usuwania zanieczyszczeń z przewodów kominowych (dymowych i wentylacyjnych). Czynności te wykonują osoby posiadające kwalifikacje kominiarskie.
Innym problemem jest rodzaj i jakość opału używanego do spalania w piecach. Niestety, oprócz tradycyjnie wykorzystywanego koksu, węgla i drzewa, a także gazu i oleju opałowego, często bezmyślnie spalamy śmieci (w tym często opakowania plastikowe). Przyczynia się to nie tylko do zanieczyszczenia przewodów kominowych, ale też, z czego nie do końca zdajemy sobie sprawę, do zanieczyszczania środowiska.
Ponadto zgodnie z art. 62 Ustawy prawo budowlane /tekst jednolity Dz. U. z 2006 roku Nr 156, poz. 1118 ze zmianami/, obiekty powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę okresowej kontroli, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznej sprawności m.in. instalacji gazowych oraz przewodów kominowych ( dymowych, spalinowych i wentylacyjnych). Kontrole stanu technicznego przewodów kominowych powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje zawodowe stwierdzone przez izbę rzemieślniczą - kominiarze.
Poza ww .przepisami należy stosować zasady zdrowego rozsądku i unikać:
- Składowania materiałów palnych (papieru, szmat, śmieci, np.) tuż obok pieca i urządzeń grzewczych;
- Suszenia mokrej odzieży bezpośrednio przy piecykach.
Wszystkie urządzenia grzewcze niezależnie od sposobu ich zasilania (paliwo stałe, gaz, energia elektryczna), stanowi potencjalne zagrożenie, wynikające jednak najczęściej z nieznajomości lub nieprzestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa. Zagrożenia są dwojakie, po pierwsze pożarowe ale również zagrożenie związane z zatruciem tlenkiem węgla.
Podstawowe informacje dotyczące tlenku węgla, czyli tzw. ,, czadu".
- Jest gazem trującym, który wchłaniając się drogą oddechowego organizmu człowieka, przenika do krwi poważnie upośledzając jej zdolność do transportowania tlenu;
- Nie posiada zapachu, barwy, smaku, nie szczypie w oczy, stąd też nazywany jest często ,,cichym zabójcą";
- Powstaje w wyniku niepełnego spalania węgla i innych paliw zawierających w swym składzie cząsteczki węgla (np. gaz ziemny). Do niepełnego spalania dochodzi podczas zbyt małego dostępu powietrza w procesie spalania. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy w pomieszczeniu, w którym znajduje się piec gazowy, nie będzie napływu dostatecznej ilości powietrza z zewnątrz. Przyczynami takich groźnych zakłóceń są przytykane otwory nawiewne (lub w ogóle brak takich otworów) w drzwiach do pomieszczenia z piecem, czy też niedrożne przewody wentylacyjne i kominowe;
- Najczęstszą przyczyną zatrucia tlenkiem węgla poza pożarami, jest właśnie wadliwa instalacja grzewcza. Piecyk gazowy w niedużej łazience z niedrożnym przewodem kominowym, może w ciągu jednej minuty wytworzyć dawkę tlenku węgla, która jest w stanie zabić.
Podstawowe zasady bezpieczeństwa.
- Nie można zatykać przewodów wentylacyjnych czy otworów nawiewnych w drzwiach łazienkowych całkowite uszczelnienie mieszkania powoduje niezachowanie lub zaburzenie cyklu wentylacji, co stanowi duże zagrożenie;
- Należy pamiętać o okresowych przeglądach i czyszczeniu kanałów kominowych i wentylacyjnych - niedrożne mogą być przyczyną zatruć tlenkiem węgla, szczególnie podczas kąpieli w łazienka wyposażonych w gazowe ogrzewacze wody. Właściciel budynku mieszkalnego lub zarządzający budynkiem wielorodzinnym, co najmniej raz w roku powinien wykonać przegląd techniczny i badanie szczelności instalacji gazowej oraz sprawdzić drożność przewodów kominowych i wentylacyjnych. Czynności te mogą wykonać osoby posiadające odpowiednie uprawnienia;
- Nie ogrzewać pomieszczeń kuchnią gazową takie praktyki mogą również skończyć się poważnym zatruciem organizmu;
- Nowoczesne gazowe urządzenia promiennikowe, mimo iż są wyposażone w katalizatory, należy używać również zachowaniem określonych zasad bezpieczeństwa i przestrzegać ich instrukcji użytkowania. Zwykle dozwolone jest ich stosowanie w pomieszczeniach o powierzchni powyżej 40 m2, pół otwartych, w których nie przebywają na stałe ludzie. Stanowczo niedopuszczalne jest pozostawianie takich urządzeń włączonych na noc w zamkniętym pomieszczeniu, w którym śpią ludzie;
- Instalowanie pieców gazowych powinno być dokonywane tylko przez wykwalifikowanych fachowców i zgodnie zaleceniami producentów. Wszelkie samowolne przeróbki są niedozwolone;
- Użytkowanie wszystkich urządzeń grzewczych powinno zawsze odbywać zawsze zgodnie z ich przeznaczeniem i instrukcją użytkowania.
Biorąc pod uwagę powyższe wymogi prawne oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników budynków i lokali mieszkalnych apelujemy, by przestrzegać przepisów przeciwpożarowych i budowlanych, a prace dotyczące kominiarstwa powierzać do wykonania osobom z odpowiednimi kwalifikacjami i doświadczeniem zawodowym. Będzie to miało bezpośredni wpływ na wyeliminowanie występujących zagrożeń pożarowych lub zatrucia tlenkiem węgla w czasie użytkowania wszelkiego typu urządzeń grzewczych.
Opracowanie: Sekcja ds. kontrolno-rozpoznawczych
w Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Płońsku