Na pracodawcy i delegowanych przez niego pracownikach w tym zakresie spoczywa obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków wykonywania zadań przez pracowników. Niedopatrzenia w tym zakresie mogą mieć poważne konsekwencje prawne.
Pracodawcą - zgodnie z art. 3 KP jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Za pracodawcę, będącego jednostką organizacyjną, czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba (głównie w dużych zakładach pracy z rozległą strukturą organizacyjną).
Podstawowe obowiązki z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy zostały określone przez Kodeks Pracy.
Obowiązki pracodawcy - reguluje art. 207 § 1 KP, pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. W tym zakresie pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Ponadto pracodawca ma zapewnić przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy między innymi poprzez wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolę wykonania tych poleceń.
Do innych instrumentów prawnych w celu zapewnienia przestrzegania bhp na terenie zakładu pracy pracodawca tworzy instrukcje bhp, które są aktami prawa w danym zakładzie pracy. Do obowiązków pracodawcy należy również reagowanie na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinien dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, jednocześnie biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy.
Pracodawca zapewnia rozwój spójnej polityki w zakładzie zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym.
Istotnym obowiązkiem pracodawcy jest uwzględnienie ochrony zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych.
Pracodawca zapewnia wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy ( Państwowa Inspekcja Pracy, Powiatowy Inspektorat Sanitarny).
Jeżeli w zakładzie pracy został powołany społeczny inspektor pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnienia wykonania jego zaleceń.
Ponadto zgodnie z art. 2071 § 1 KP pracodawca jest zobowiązany:
- przekazać pracownikom informacje o zagrożeniach dla zdrowia i życia, które mogą wystąpić w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników,
- wyznaczyć pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
Praktyczna realizacja ww. obowiązków wymaga od pracodawcy zapewnienia pracownikom właściwych (zgodnych z wymaganiami bhp) m.in.: dróg komunikacyjnych , transportowych , przejść i dojazdów pożarowych, obiektów budowlanych, pomieszczeń pracy, pomieszczeń higieniczno- sanitarnych, urządzeń higieniczno-sanitarnych, środków ochrony indywidualnej, niezbędnych środków higieny osobistej, maszyn i urządzeń technicznych, ochrony przed zagrożeniami od czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych procesów pracy, profilaktycznej ochrony zdrowia, w tym badań lekarskich, oceny ryzyka zawodowego, postępowania w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, szkoleń bhp, w tym wstępnych przed dopuszczeniem do pracy oraz okresowych.
Marcin Krawczyk
Specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy, pedagog, administratywista
BHP DLA BIZNESU - Niepubliczna Placówka Oświatowa Kształcenia Ustawicznego (www.bhpdlabiznesu.pl)